The Graph (GRT) Nedir?

The Graph, Ethereum ve benzeri ağlarda veri sorgulamaları için indeksleme protokolüdür. Merkeziyetsiz Finans (DeFi) ve web3 ekosistemindeki uygulamalar için API ile veriler sunar. Verilerin genel erişime açık olmasına ihtiyaç duyan herkes, Subgraph olarak adlandırılan açık API’ları oluşturabilir ve yayınlayabilir. The Graph protokolü şu anda Ethereum blokzinciri ve dağıtık dosya saklama sistemi IPFS (InterPlanetary File System = Gezegenlerarası Dosya Sistemi) üzerindeki verileri indeksleyebilmektedir.

Graph protokolü, farklı blockchain ağları ve merkezsiz uygulamalar (dApp) arasında orta katmandır. Normalde uygulamalar oluşturulurken, blockchain ağı ve kullanıcılarla etkileşime giren front end ve akıllı kontratlar bulunur.

Graph ise merkezsiz uygulamaların Ethereum (ETH) üzerine inşa edilmesini kolaylaştırır. Protokol, yazılımcıları yüksek depolama ve geliştirme maliyetlerinden kurtulmasına olanak tanır.

Graph, subgraph’lar aracılığıyla merkezsiz endeksleri Ethereum’da oluşmasına olanak tanır. Ayrıca Graph kullanıcılarına, Ethereum üzerinden endeks araçlarına ulaşmalarını sağlar. Protokol sayesinde akıllı kontratların organize olması sayesinde sadece yazılımcılar front end katmanıyla uğraşırlar.

The Graph (GRT) Nasıl Çalışır?

The Graph, verileri indekslerken, Subgraph olarak adlandırılan veri taleplerindeki tanımlamaları dikkate alarak, Ethereum ve IPFS üzerindeki hangi verileri, nasıl sınıflandıracağını öğrenir. Supgraph’ın açıklaması, akıllı kontratın neyi arayacağını, bu kontratların dikkate alacağı olayları ve veritabanında bu verileri ne şekilde haritalandıracağını belirler.

Subgraph oluştururken yapılan tanımlamalar Supgraph manifestosu olarak kabul edilir. Supgraph manifestosu oluşturulduktan yani indekslenecek veriler belirlendikten sonra Graph Komut Satırı Arayüzü (CLI) kullanılarak, tanımlama dağıtık ağa kaydedilir. Son olarak, sunucudaki serviste oluşturulan Subgraph için indeksleme işlemi başlatılır.

The Graph ağı ile geliştiriciler merkezi sunuculardan bağımsız uygulamalar geliştirebilirler. Aynı zamanda kullanıcılar da ağda rol alabilir.

Graph protokolünün ilk ana katmanı endeksleyicilerden oluşur. Bu katman, endeksler hakkında yapılan aramalar ve işlemlerden sorumludur. Bunun sonucu olarak da protokolün en ileri katmanıdır.

Endeksleyiciler işlemlere katkı sağlamadan önce GRT token’larını stake ettirmeleri gerekir. Eğer endeksleyiciler kötü niyetli aktivitelere katılırsa, yanlış veriyi sağlarsa veya yanlış bir şekilde uygulamaları endekslerse, stake ettirdikleri GRT token’ları azalır. Ayrıca endeksleyiciler, küratörleri seçme haklarına sahiptir. Endeksleyiciler yaptıkları çalışmanın karşılığında GRT token’larını ödemeler ve endeks ödülleri olarak alırlar.

Küratörler, subgraph’ların kalitesini hesaplayan katmandır. Eğer küratörler kaliteden emin olursa, token’larını bonding curve’e stake ettirebilirler. Bu da subgraph’e yönelik sinyal oluşturur. Buna ek olarak, küratörler subgraph ücretlerinden belli bir pay alır. Bir subgraph ne kadar çok sinyal alırsa, endeksleyiciler o subgraph’i işler ve küratörler karşılığında arama ve endeksleme ücretlerinden o kadar pay alır.

Bu da küratörlerin en kaliteli subgraph’leri seçmelerini teşvik eder. Bu işlem ise küratörlere, yanlış kararlar verdikleri zaman cezalandıracak bir vergi olarak yansır.

Delegeler, GRT token’larını endeksleyicileri desteklemek için stake ettirirler ve full Graph node’u çalıştırmalarına gerek kalmaz. Delegeler sadece endeksleyicilerin seçtiği ödüllerin bir kısmına sahiptirler. Ayrıca delegeler, protokolün güvenliğinde önemli rol oynarlar.

Tüketiciler, Graph protokolünde front end tarafında görülür. Tüketiciler işlemlerin gerçekleştirilmesi için ücret ödeyen kesimdir ve katmanın çoğunluğu bulut tabanlı hizmetlerden yararlanmak isteyen yazılımcılardır. Ödeme işlemleri ise Graph Gateway ve cüzdanları üzerinden akıllı kontratlar aracılığıyla gerçekleşir.

Graph, Ethereum katmanının en üst kısmına bir katman inşa ederek yazılımcıların kullanıcılar hakkında etkin ve hızlı bir şekilde bilgi almalarına olanak tanır. Subgraph’lar Ethereum’un JSON-RPC API’larıyla verileri okuma konusunda etkileşime girer ve subgraph özellikleri olan mutasyonlar ise blockchain ağına yazılmasını kolaylaştırır.

Yazılımcılar veri tabanlarında endekslemeyi kullanmadıkları için blockchain ağından verileri kolayca çekebilirler, böylece uygulamalar kullanıcılar için daha hızlı yüklenir. Ayrıca açık kaynak olarak sunulan subgraph’lar, tek güvenilir kaynaklı veri projelerinin oluşturulmasına olanak sağlar.

ERC-20 üzerinde geliştirilen GRT, topluluktaki katılımcıları ödüllendirme ve protokoldeki değişim aracı olarak kullanılır.

Ayrıca GRT, token kullanımını teşvik etmek için 6 aydan 10 yıla kadar staking işlemlerine olanak sağlar. Bu süreç ise sepetlerdeki oranlara göre değişir.

Graph, Ethereum, IPFS ve otoritenin ispatı (PoA) kullanan ağlardan gelen verilerin endekslenmesine olanak tanır. Bu sayede veri arama konusunda yaşanan sıkıntıları çözer.