OFSET BASKI

Ofset baskı, Yüzyılı aşkın bir süredir kullanılan ve halen en çok tercih edilen baskı tekniğidir. Binlerce materyale hızlı baskı yapma imkânı sağlar.

Ofset baskı, kâğıt yüzeyine görüntü baskısı yapmak için kullanılan bir baskı tekniğidir. Kartvizitten dev reklam panosu broşürlerine kadar belirli gramajdaki ve boyuttaki birçok kâğıda veya benzeri materyale uygulanabilir. Gazeteler gibi aynı anda çok sayıda baskı gerektiren baskı sistemlerinde tercih edilen bir yöntemdir. İş dünyasında ve günlük hayatımızda her an karşılaşabileceğimiz binlerce materyalde ofset baskı uygulamalarını görebiliriz. Diğer baskı tekniklerinden farklı olarak basılacak yüzey ile basılmayacak yüzey eşit yükseklikte olduğu için “düz baskı” veya “endirekt baskı” olarak da adlandırılır. İngilizce “Offset” olarak adlandırılan baskı Türkçeye bu kelimeden esinlenilerek “ofset baskı” olarak geçmiştir.

Ofset baskı, 1904 yılında Amerikalı Ira W. Rubel tarafından icat edilmiştir. Rubel, taş baskı geliştirme çalışmaları sırasında rotatif bir makine üzerinde çalışırken yanlışlıkla ofset baskıyı keşfetmiştir. 1907 yılında Almanya’da Caspar Harman, ilk tabaka ofset ve rotatif ofset makine projesini üç silindir sistemine göre hazırlamıştır. Birinci Dünya Savaşı’na kadar bu ofset makineleri kullanılmış ancak Savaş sırasında baskı işlemleri durmuştur. Savaştan sonra 1930’lu yıllarda ofset baskı uygulamaları yeniden artmaya başladı. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra pozitif kopya kalıp sistemi geliştirildi. Bu tarihten sonra teknolojideki gelişmelere paralel olarak ofset baskı sistemleri ve makineleri de geliştirildi.

Ofset baskı ile aynı anda çok sayıda baskı gerçekleşebilir. Fabrikasyon veya elle hazırlanan kalıplar kullanılabilir. Fabrikasyon kalıplar, elle hazırlananlara göre daha maliyetli ancak kalitelidir. Dolayısıyla fabrikasyon kalıplarda baskı daha kaliteli olur. Ofset baskı cihazlarındaki farklı renk parçaları, aynı anda çok farklı renkleri basmaya olanak sağlar. Siyah, mavi, kırmızı ve sarı renk veren birimler sayesinde baskı sırasında istenen renkler tonlanabilir. Baskı işleminin uygulandığı ve kauçuk bir tabakası bulunan merdaneye ‘blanket’ adı verilir. Kalıp hazırlanırken “bilgisayardan kâğıda pozlandırma” adı verilen Computer To Plate (CTP) tekniği kullanılır. Bu teknikte bilgisayar ortamında hazırlanan görüntü veya resim, direkt olarak kalıplara aktarılabilir. CTP tekniği sayesinde çok kısa sürede çok az hata payı ile kalıplar hazırlanabilir.

Ofset baskının çalışma prensibi; su ile mürekkebin karışmaması özelliğinin kullanıldığı bir tekniktir. Mürekkep veya boyanın dolaylı yollarla kâğıda basılması sağlanır. Taş baskı (litografi) tekniği ile benzerlik gösterir. Kalıp yüzeyi düzdür ve kalıp üzerindeki yükseklik farklarından faydalanmaz. Yani basılacak yüzey ile basılmayacak yüzey eşit yüksekliktedir. Cihazın parçalarında kullanılan metaller, özelliklerine göre mürekkebi tutar ve suyu iter.

Kâğıdın basılacak yüzeyi emülsiyon tabakası ile kaplanır. Emülsiyonun diğer adı “sıvı asıltı”dır. (Birbiri içinde çözünmeyen ya da az çözünen iki sıvıdan birinin öteki içinde küçük damlacıklı dağılması.) Birbiri içinde çözülmeyen iki sıvının karışımıdır. Sıvının biri dağılan fazdır ve diğer sıvının (dağınılan faz) içinde dağılmış durumdadır. Kâğıdın basılmayacak yüzeyi emülsiyon ile kaplanmaz. Basılacak yüzey mürekkebi, diğer yüzey ise “gren çukur” adı verilen mikro metrik gözenekler ile suyu tutar. Bu aşamada mürekkep ile suyun birbirine karışmaması özelliği devre girer. Ofset baskıda suyun boş alanlarda tutunmasının sebebi, bu bölgelerde suyu tutan mikro gözeneklerin olmasıdır. Mürekkebin tutunduğu alanlar ise düzdür ve bu yüzeyde su tutunamaz. Bu şekilde basım yapılan yüzeyde mürekkep baskıyı gerçekleştirir. Diğer boş alanlar yani “gren çukur” alanları su ile dolduğu için mürekkebi o alana yaklaştırmazlar ve böylece sadece istenen alanlara baskı uygulanmış olur.

Ofset baskı cihazında farklı silindirler ve merdaneler kullanılır. Bu parçalar farklı metaller kullanılarak üretilir. Yüzeyleri ışığa son derece duyarlı objelerle kaplanmıştır. Baskı cihazında üç farklı silindir veya kazan bulunur. Bunlar;

Kalıp silindiri,

Blanket silindiri ve

Baskı silindiridir.

Ayrıca mürekkep merdanesi ve nemlendirme (su) merdanesi de bulunur. Kalıp kazanının üzerinde kalıp vardır. Kalıp üzerindeki görüntü düzdür. Baskı kalıbı dönerken nemlendirme veya su merdanesi, mürekkep merdanesi ile temas eder. Baskı yapılacak yere mürekkep, baskı yapılmayacak yere de su verilir. Mürekkepli yerler blankete aktarılır. Blanket silindiri üzerinde esnek bir kauçuk kaplama bulunur. Blaknet, esnek yapısı sebebiyle hem kâğıtla hem de baskı kalıbı ile temas halinde uyum içinde çalışır. Bu kauçuk materyaline baskı uygulanır ve görüntü kauçuğun üzerine ters şekilde basılır. Yani baskı yapılacak alandaki mürekkep kalıp üzerinde düz görüntülüdür ve blankete ters olarak aktarılır. Kauçuk materyalindeki ters görüntü, blanket ve baskı silindirleri arasından geçirilen kâğıda düz olarak uygulanarak baskı gerçekleşir.

“Suyun mürekkebi itmesi” esasına dayalı çalışan ofset baskıda, basılacak filmin görüntüsü ışığa hassas ofset plakasına aktarılarak kalıp hazırlanır. Kalıp yüzeyindeki baskı yapan ve yapmayan bölümler aynı yüksekliktedir. Baskı makinesinde kalıp, kauçuk ve baskı kazanları bulunur. Kalıp kazanındaki film görüntüsü kauçuk kazanına aktarılır. Baskı yapılacak kâğıt kauçuk ve baskı kazanları arasından geçirilerek baskı işlemi gerçekleşir.

OFSET BASKI ÇEŞİTLERİ

Ofset baskı, “TABAKA OFSET BASKI” ve “WEB OFSET BASKI” olarak iki çeşide ayrılır.

TABAKA OFSET BASKI: Tabaka kâğıtların kullanıldığı ofset baskı çeşididir. Çeşitli küçük boyutlardaki kâğıtlara baskı yapılabilir. 25 ila 100 santimetrelik materyaller kullanılabilir. 2 ila 12 farklı renk tonlanabilir. Gazete, dergi ve kitaplar için ideal baskı çeşididir. Kâğıtlara tek tek baskı uygulanır. Sayfaların yayın boyutları baskıdan önce veya sonra ayarlanabilir. Küçük hacimli baskılar için uygundur.

WEB OFSET BASKI: Bobin veya rulo kâğıtlar kullanılır. Daha az maliyetle, yüksek hızda, çok fazla miktarda baskı yapma imkânı verir. Daha büyük makineler kullanılır. Büyük miktarlarda gazete ve dergi basımları için uygun bir baskı çeşididir.

OFSET BASKININ AVANTAJLARI

Düşük maliyetle çok miktarda baskı kısa sürede yapılabilir. Bu sebeple bütün dünyada en çok tercih edilen baskı tekniğidir.

Basılacak her renk için farklı bir birim olduğundan tek seferde çok farklı renkler basılabilir.

Maliyet – fayda oranı fazladır, yüksek kalitede renk seçenekleri sunar, hızlı baskı olanağı sağlar.

Matbaa ve baskı tesislerinde kullanılan geniş hacimli en uygun baskı tekniğidir.

Kabartma ve damgalama gibi farklı baskı uygulamalarına olanak sağlar.

Hemen hemen her sektörün baskı ihtiyacını karşılayabilecek esnekliktedir.

Düşük, orta ve yüksek hacimli baskılarda uygulanabilir.

GAZETE, DERGİ, KİTAP, BROŞÜR, REKLAM BASKILARI, TÜKETİM MALLARI AMBALAJLARI, ANTETLİ KÂĞITLAR, KARTONLAR, DÜZ VE KATLAMALI EL İLANLARI, AMERİKAN SERVİS TABLALARI, POSTERLER, MAGNET, KARTVİZİT, STİCKER, KİTAP AYRAÇLARI, KARTPOSTALLAR, DOSYA, KATALOG, BLOKNOT, ÇEŞİTLİ EVRAKLAR, FATURALAR, MAKBUZLAR, FORMLAR, KLASÖRLER, DOSYALAR, TAKVİM, ZARF, AJANDA KAPAKLARI, İNSERT, DAVETİYELER, PLASTİK KARTLAR, KARTELA, SERTİFİKALAR… Ofset baskı yöntemiyle baskı yapılabilen materyallerden bazılarıdır.