Kripto para nedir?
Kripto Paralar, yapılan işlemleri güvenli bir şekilde yapmak için kriptografi yani şifreleme kullanılarak tasarlanan dijital varlıklardır. Kripto paralar nakit değişim araçlarına alternatif olarak yaratılan sanal paralar olarak da tanımlanabilmektedir. Son dönemlerin en büyük yatırımlarının yapıldığı kripto para türleri her geçen gün artış göstermektedir ve kripto paralar sanal ve dijital döviz olarak da kullanılmaktadır.
Kripto paralar, şifrelenmiş, dijital bilgi olarak var olan bir tür para biçimidir. Herhangi bir bankadan bağımsız olarak çalışan bir kripto para birimi, varlıklar arasında sermaye yaratmayı ve aktarmayı düzenlemek için gelişmiş matematik kullanmaktadır.
Bir kripto para birimi, bir değişim ortamı olarak veya bir kayıt tutma yöntemi olarak çalışmak üzere tasarlanmış dijital formda bir simgedir. Ağındaki işlemleri güvence altına almak, doğrulamak ve yeni token’lerin (jetonların) yarattığı kontrole sahip olmak için kriptografik algoritmalar kullanır.
Kriptoloji Nedir?
Kriptoloji şifreleme bilimidir. Genellikle bu bilim dalı kullanılarak istenilen verilerin yazı, rakam, mesaj gibi birçok veri belirli sistemler kullanılarak şifrelenmektedir, bununla beraber bu işlemler sonrasında güvenli ortamlar kullanılarak ilgili veriler alıcıya gönderilebilmektedir.
Kripto Paraların Tarihi
Teknolojinin yükseliş çağı olan 90’lardan beri dijital bir para birimi oluşturmak için birçok girişimde bulunulmuştur. Flooz, Beenz ve DigiCash gibi sistemler geliştirilmiş ancak bu girişimler sahtekarlık, finansal sıkıntılar, şirket içi anlaşmazlıklar gibi sebeplerden dolayı başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bütün bu çalışmalar güvenilir, üçüncü elden yaklaşım düşüncesini geliştirmiştir.
İlk kripto para olan Bitcoin, 2009 yılının başlarında Satoshi Nakamoto kod adıyla ortaya çıkan kişi ya da kişiler tarafından geliştirilmiştir.
Satoshi Nakamato tarafından geliştirildiği söylenmesine rağmen kim ya da kimler olduğu belli olmayan kişi(ler) tarafından açık kaynak kodlu yazılım olarak paylaşılmıştır.
Bu ağ uçtan uca şifrelemeli dosya paylaşım platformlarına benzer konseptli bir platform üzerinden ilerlemektedir. Bitcoin’in piyasaya sürülmesinden bu yana, 6.000’den fazla altcoin oluşturulmuştur.
Kripto para nasıl üretilir, madencilik nasıl yapılır?
Kripto paraların üretimi de kendileri gibi dağıtık bir sistem üzerinden gerçekleştirilmektedir. Yani kullanıcı temellidir. Kripto para birimlerinin üretim sınırı vardır, dolayısıyla üretilen kripto para miktarı arttıkça kripto para üretmek için çözülmesi gereken işlemler zorlaşmaktadır.
Üretim işlemi madencilik yoluyla yapılır. Blockchain’inde kripto para üretimi ve transferleri için yapılan matematiksel doğrulama işlemlerinin bütününe kripto para madenciliği ismi verilmektedir.
Blockchain (Blokzinciri) Teknolojisi Nedir?
Türkçeye blokzinciri olarak geçen Blockchain teknolojisinin temeli, 1990’lı yılların başında kriptografi uzmanları Stuart Haber ve Scott Stornetta tarafından yapılan çalışmalarla atılmıştır.
Günümüzdeki anlamıyla ilk Blockchain, tarihteki ilk kripto para birimi Bitcoin ile yaşıttır.31 Ekim 2008’de Satoshi Nakamoto isimli bir kişi ya da grup tarafından yayımlanan “Bitcoin Eşten Eşe Elektronik Nakit Sistemi” isimli white paper dokümanında BTC altyapısının tamamen blokzinciri teknolojisine dayandırıldığı belirtilmiştir.
Blockchain ya da blokzinciri, bilgisayar terminolojisinde birbirine zincir halinde bağlı blokların tuttuğu ve sürekli büyüyen bir işlem kayıt defterini ifade eder. Eşten eşe birbirine bağlı olan bu blokların işlem kayıtlarını sakladığı depoya ise dijital defter ismi verilmiştir.
Gerçekleştirilen her işlemin blockchain ağında kriptografik bir karşılığı vardır ve yapılan işlemler blokları doldurduğunda yeni bir blok oluşturur bu blokların birbirine bağlı olduğu ve her yeni bloğun kendisinden önceki blokların kodlarını bünyesinde barındırmaktadır.
Bu işlem tekrarlandıkça bloklar arası bir zincir oluşmaktadır. Bloklardan biri tamamlandığında bir “Hash” kodu oluşturur ve bir sonraki blok bu “Hash” kodunu baz alarak yeni bir blok oluşturmaya başlar. Bu “Hash” kodu sayesinde kopya bir blok oluşturmanın önüne geçilmiştir.
Blockchain üzerinden yapılan varlık gönderme işlemleri, bankalar ile yapılan işlemlere göre hem daha ucuz hem de daha hızlı olmaktadır. Cüzdanınızdan başlattığınız gönderim blockchain ağına işlenir. Cüzdan adresiniz, alıcı cüzdan adresi ve miktar detaylarını barındıran ve gönderiminize ait bir Transaction ID kodu oluşturulur. Bu kod sayesinde gönderiminizi takip edebilirsiniz. Transaction ID kodu ile gönderiminize ait tüm detayları blockchain ağında bulabilirsiniz. Alıcı cüzdan, gönderici cüzdan, miktar, kaç onay aldığı, kaçıncı blokta olduğu ve ödeyeceğiniz fee ücreti gibi detayları bulabilirsiniz.
Bu yazımızda, Bitcoin (BTC) kripto para birimini inceleyeceğiz.
Bitcoin (BTC) Nedir?
Bitcoin, Satoshi Nakamoto tarafından 2009 yılında üretilmiş bir dijital para birimidir. Bu sanal para birimi, küresel piyasalarda dolar ve euro gibi reel para birimlerine alternatif olarak bilinmektedir. Bitcoin kripto paraların aynı zamanda en popüleri, en çok işlem göreni ve en büyük parasal hacme sahip olanıdır. Bitcoin’in sembolü ฿, kısaltması ise BTC’dir.
Bitcoin, ilk kripto para olarak “1. nesil blockchain” olarak adlandırıldı. İlk dijital para birimi olan Bitcoin’den sonra ortaya çıkan tüm dijital paralara ise altcoin adı verilir. En popüler altcoinler arasında Ripple, Litecoin, Ethereum, Tron yer almaktadır.
Dijital paralar, blockchain sistemine dayanır. Dilimize “blok zinciri” olarak tercüme edilebilecek bu terim, bir kullanıcıdan diğer kullanıcıya aracısız ve güvenli şekilde coin aktarımını sağlar. Bu kripto paranın temelini oluşturan blockchain sistemi, kırılamaz bir sistemdir.
Bitcoin’i kontrol eden bir merkez bankası yoktur. Bunun yerine Bitcoin’deki finansal sistem dünyanın her yerine yayılmış binlerce bilgisayar tarafından yürütülmektedir.
Bitcoin Avantajları Nelerdir ?
Herhangi bir üçüncü parti kuruluş ya da belirsiz güçler bitcoin protokolünü değiştiremez veya manipüle edemezler. Bitcoin ağı kriptografik yani şifrelenmiş yöntemlerle korunmaktadır. Ek olarak işlemlerin gerçekleşebilmesi için mutabakat sistemi mevcuttur. Böylece bitcoin’in tarafsız bir yapı oluşturması ortaya çıkar.
Bitcoin, dünyanın her yerine gönderilebilir dolayısıyla sınır ötesi değer transferinde oldukça kolaylık sağlar. Bitcoin kabul eden market ve mağazalar çoğaldığından ödeme kolaylığı sağlanmış durumdadır.
Bitcoin, Blockchain üzerindeki tüm işlemler, isteyen kişiler tarafından ulaşılabilir halde hazır durumdadır. Bitcoin işlemleri geri alınamazlar dolayısıyla mağazacılık işlemlerinde kötü niyetli girişimlere karşı koruma sağlamaktadır. Bitcoin ödemeleri gerçekleştiriken herhangi bir kimlik bilgisi paylaşılması gerekmez. Böylece kimlik hırsızlığına karşıda koruma sağlanmış olunur.
Bitcoin ödemeleri, blockchain ağının transfer maliyeti dışında hiç bir ek ücret ödemeden gerçekleşmektedir. Mevcut online ödeme sistemlerinin hepsinden daha uygun bir maliyet mevcuttur.
Bitcoin miktarı 21 milyon adet olarak sabitlenerek fiyatı etkileyecek şok arzların ortaya çıkmasını engellenmektedir. Böylece enflasyonu önleyici bir politika izlenip çeşitli manipülatif girişimlerin önüne geçilmiştir.
Bitcoin’i değerli kılan unsurların başında ise “sınırlı arz” gelmektedir. Bitcoin’in üretimi 21 milyon adetle sınırlandırılmıştır.
Bitcoin Madenciliği
Bitcoin üretme işlemine “madencilik” adı verilmektedir.
Bitcoin üreten kişilere ise “madenci” denmektedir. Madenciliğin temelinde güçlü işlemcilere sahip bilgisayarların Bitcoin piyasasında gerçekleştirilen finansal işlemleri onaylanması görevi yatar.
Bitcoin ağı en hızlı blok üreten ve işlem onaylayan madenciye ödül verir. Özetle madenciler esasen karmaşık bir bulmacayı çözerek karşılığında ödül alırlar.
Günümüzde Bitcoin madenciliğini kârlı bir şekilde gerçekleştirebilmek için iyi bir ekipmana ihtiyaç duyulmaktadır. Yalnızca madencilik yapılabilmesi için ekipmanlar geliştiren büyük şirketler bulunmaktadır. Madenciliğin kârlılığı günden güne değiştiği için bu ekipmanların satın alınması halinde satın alma maliyetlerinin amortisman süreleri de değişmektedir.
Bitcoin üretiminin sağlanması; blok zincir sisteminin sürekliliğini ve güvenliğini tesis edilebilmesi için gerekli bir sistemdir.
Başlangıçtan bu yana bir çok farklı cihazla yapılan madencilik, artan rekabet ortamı nedeniyle sürekli olarak bu alanda daha fazla kar getirecek yeniliklerin doğmasına neden olmuştur.
Madencilik esasında kriptografi şifreleri çözerek sisteme yeni blokların eklenmesidir. Şifrelerin çözülmesi, bilgisayarın işlemci kapasitesine ve şifrenin uzunluğuna bağlıdır. Şifreleri çözülmesi ile oluşturulan bloklar üzerinden madenciler Bitcoin ile ödüllendirilmektedir.