1950’li yılların ortalarında, tarihi Aspendos Tiyatrosu’nda düzenlenmeye başlayan konserler ve tiyatrolar, Altın Portakal Film Festivali’nin temel taşını oluşturmaktadır.
Antalya’da yıllar boyu düzenlenen pek çok etkinliğin temeli 1950’de Aspendos Tiyatrosu’nda atılmıştır. Serik ilçesi Belkıs köyündeki Roma dönemine ait Aspendos Tiyatrosu’nun harabe olmaktan kurtulması ise Gazi Mustafa Kemal’in 9 Mart 1930’da tiyatroyu ziyareti sırasında söylediği Bu tiyatroyu onarınız ama kapısına kilit vurmayınız. Burada temsiller veriniz, güreşler düzenleyiniz. Sözlerinden dolayıdır. Bu ziyaretten iki yıl sonra 1932 yılında Belkıs Harabeleri olarak anılan Aspendos Tiyatrosu kısmen onarılmış ve tiyatroda gelirleri Kızılay’a aktarılacak bir güreş karşılaşmaları düzenlemiştir. Bu tarihten sonra Aspendos’ta okul, halk evi gibi kurumlar yararına güreş düzenlemek gelenek haline gelmiştir.
Halkın yoğun ilgi gösterdiği ve her yıl yaz aylarında yapılan gösteriler gelenekselleşir ve 60’lı yılların başına kadar bir şenlik havasında süregelir. Bu şenliğin gönüllü organizatörü sanata düşkünlüğü ile tanınan Dr. Avni Tolunay’dır. Uzun yıllar “belediye tabibi” olarak görev yapan merhum Tolunay’ın 1963 yılında aday olduğu belediye başkanlığı seçimini kazanmasıyla, o yılların Türkiye’sinde en revaçta sanat dalı olan sinemayı da bünyesine alarak, 1964 yılında “Antalya Altın Portakal Film Festivali’ni ortaya çıkarır.
Böylelikle belediye başkanlığına daha aday olmadan önce, çok sevdiği Antalya için kafasında ve gönlünde barındırdığı güzel projeleri uygulama olanağı elde eder. Dr. Avni TOLUNAY önce Antalya için bir amblem arayışı içinde olur ve yörenin simgesi olan portakalı, deniz, tarihsel öğeler ve Venüs heykeliyle bütünleştirir.
Portakal sadece amblemin içine girmekle de kalmaz, daha önemlisi film festivalinin de ismi olur. Olanakların sınırlı olduğu güç koşullarda ilk Antalya Altın Portakal Film Festivali 1964 yılında gerçekleştirilir.
İlk yılda bir sinema şenliği atmosferinde geçen festivale ilgi gerçekten çok büyük olmuştur. Festivalin organizatörü konumundaki Antalya Belediye Başkanı Dr. Avni TOLUNAY, ilk yılda halkın ilgisinden aldığı güçle festivalin gelenekselleşeceğini ve bir bayrak yarışı gibi bu organizasyonun sonsuza kadar süreceğini ilan eder ve festivalin özdeki misyonunu “Türk sinema sektörünü maddi manevi desteklemek, Türk film yapımcısını nitelikli yapıtlar üretmeye teşvik ederek; Türk sinemasının uluslararası platforma açılmasına zemin hazırlamak” olarak belirler. Bu ilke ile doğan Antalya Altın Portakal Film Festivali kapsamında gerçekleşen Altın Portakal Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması’nın kısa sürede gösterdiği performans, sinema dünyasında yarattığı heyecan ile Türkiye’nin Oscar’ı unvanını alır.
1964 – 1973 yılları arasında bu çizgide devam eden Altın Portakal Film Festival’i 1973 yılında belediye başkanlığına seçilen Selahattin TONGUÇ tarafından da devam ettirilir. 1978 yılında plastik sanatları da bünyesine alan festival, bu dalda uluslararası olarak gerçekleştirilir.
1979’da sansür kurulunun üç filmi yasaklayarak yapımın bazı bölümlerini de kesmek istemesi üzerine tüm yapımcı ve yönetmenler festivalden çekilme kararı aldı. Jüri üyelerinin de filmleri değerlendirmeme kararı almasıyla festival yönetimi, sanatsal etkinliği iptal etme kararı aldı. Festival bir yıl sonra da 12 Eylül Darbesi nedeniyle gerçekleştirilemedi.
1985 yılına kadar Antalya Belediyesi önderliğinde gerçekleşen festival o yıl, dönemin Belediye Başkanı Yener ULUSOY öncülüğünde kurulan Antalya Kültür Sanat Turizm Vakfı (AKSAV) tarafından organize edilmeye başlar. 1985 yılında festivale Akdeniz Akdeniz adlı Uluslararası Müzik Yarışmasını da ekleyerek yeni bir boyut katan Yener ULUSOY, Akdeniz ülkelerini kapsayan bu yarışmayı 1985-1988 yılları arasında Altın Portakal Film Festivali ile birlikte gerçekleştirdi.
1989-1994 yılları arasında belediye meclis üyeleri, turizm kuruluşları ve Antalya Ticaret Odası temsilcilerinden oluşan ve Belediye Başkanı Hasan Subaşı’nın başkanlığını üstlendiği FESTİVAL YÜRÜTME KURULU adlı platform tarafından organize edilen festival, 1995 yılında Antalya Büyükşehir Belediyesi önderliğinde kurulan Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı ile kurumsal bir yapıya kavuşur.
Vakıf 1995 yılında düzenlediği ilk uluslararası etkinlik ile bir ilke imza atarak 1. Uluslararası Altın Portakal Kısa Film/Video Yarışması’nı gerçekleştirir. Uluslararası Kısa Film/Video Yarışması, Altın Portakal Uzun Metraj Film Yarışması ile birlikte festivalin en temel iki bölümünü oluşturmaktadır.
Festival organizasyonu, 1995’ten 2018’e kadar, “Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı” (Eylül 2002´den sonra Antalya Kültür Sanat Vakfı) adıyla hizmet veren AKSAV tarafından yürütüldü. 2019’daki 56. Antalya Altın Portakal Film Festivali Anset tarafından gerçekleştirildi.
Festival, ulusalda elde ettiği deneyim ve başarıyı 2005 yılında Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali adını alarak uluslararası platforma taşıdı. Festivalin adı, 2015’te “Uluslararası Antalya Film Festivali” olarak değiştirildi ve organizasyon tamamen “uluslararası” kimliğe büründü. Festivalde verilen ödülün adı ise “Altın Portakal” oldu. 2017 ve 2018’deki festivallerde, 1964’ten beri aralıksız olarak yapılan Ulusal Uzun Metrajlı Film Yarışması düzenlenmedi.
2019 yılında “öze dönüş” temasıyla gerçekleştirilen festivalin adı, “Antalya Altın Portakal Film Festivali” olarak değiştirildi ve Ulusal Yarışma da festivale geri döndü.
Günümüzde büyük bir sinema etkinliği haline gelen Antalya Altın Portakal Film Festivali, Antalya´yı ve Türk sinemasını kucaklarken, dünya sinema platformunda iddialı bir film festivali olma yolunda sağlam adımlarla ilerlemektedir.
Altın Portakal Heykelciği ya da Venüs Heykeli 2005 yılına kadar Altın Portakal ödülü olarak verilmiştir. 2005-2008 yıllarında ödülün şekli değiştirilmiştir. 2009’daki festivalden bu yana yeniden Venüs heykeli ödül olarak verilmeye başlanmıştır. Altın renginde olan heykelcik sol elinde portakal tutan bir kadın biçiminde tasarlanmıştır.
Altın Portakal jürileri festival yürütme kurulu tarafından belirlenir; Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması jürisi en az 7 kişiden; Uluslararası Uzun Metraj Film Yarışması jürisi en az 5 kişiden oluşur.
Bu yıl 57’ncisi düzenlenen Antalya Altın Portakal Film Festivali’nin açılış galası, kırmızı halı geçişiyle başladı.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle düşük katılımla gerçekleştirilen etkinlikte, sinema ve televizyon dünyasının ünlü isimleri, Cam Piramit önündeki kırmızı halıda yürüyerek gazetecilere poz verdi.
Antalya Valisi Ersin Yazıcı, yaptığı konuşmada, bu yıl festivalin Kovid-19 salgını nedeniyle istenilen coşkunlukta yapılamadığını ifade etti.
İleriki yıllarda bundan daha güzellerinin yapılması temennisinde bulunan Yazıcı, “Bu bir marka. Türk sinemasına büyük katkı sağlayan, 57’ncisi düzenlenen bu festivalin, bu güzel etkinliğin, bu Altın Portakal’ımızın Antalya’mıza ve tüm Türkiye’ye hayırlı olmasını diliyorum.” dedi.
Geleneksel hale gelen festivali, kesintiye uğramaması için düzenleme kararı aldıklarını belirten Yazıcı, salgına karşı gerekli önlemlerin alındığını bildirdi.
Festivalin Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması Jüri Başkanı senarist, oyuncu, yönetmen ve yazar Ercan Kesal, salgın sürecinde bir festivalin yapılmasını umut ve cesaret veren bir gelişme olarak değerlendirdiğini söyledi.
Antalya Büyükşehir Belediyesi ve festival yönetimini kutlayan Kesal, “57 yıllık bir festivalde jüri üyesi olarak yer almak bizi gururlandırdı. Bugün filmleri seyretmeye başladık. Festivalin, ilk kez gösterime giren filmlere yer verme özelliği var, bu da bizi heyecanlandırıyor.” diye konuştu.
Salgın koşullarında gereken özenin gösterildiğini dile getiren Kesal, “Hassas şekilde hazırlanılmış bir festival. İnşallah ödül töreninde de birlikte oluruz.” ifadesini kullandı.
Jüri üyelerinden senarist-gazeteci-yazar-oyuncu Gülse Birsel de jüri üyesi olmaktan büyük bir onur duyduğunu söyledi.
Yarışma ve rekabet ortamında olmadan rahat rahat film seyretmenin keyifli olduğunu belirten Birsel, “Şahane jüri üyeleri var, onların arasında olmak çok keyifli. Bir de biliyorsunuz festival filmleri salon bulamıyor. O filmleri seyretmek için tek imkan jüri üyesi olmak. O açıdan da çok memnunum. Şahane filmler seyrediyoruz, bugün başladık. Bütün hafta sinema haftası olacak bizim için.” dedi.
Festivalde, kırmızı halı geçiş töreninin ardından açılış törenine geçildi.
Antalya Büyükşehir Belediyesince Kültür Turizm Bakanlığının katkılarıyla 57’ncisi düzenlenen Antalya Altın Portakal Film Festivali, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını gölgesinde kapılarını açtı.
Yazar ve seslendirme sanatçısı Yekta Kopan’ın sunumuyla gerçekleştirilen açılış töreni, Kovid-19 tedbirleri kapsamında Cam Piramit yanındaki “Yıldızların Altında 1” adlı açık alanda yapıldı.
Gecede, Akdeniz Üniversitesi Hastanesinde Kovid-19 tanısıyla yoğun bakımda tedavi gören Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek’in geçen yılki törende yaptığı konuşmadan kesit izletildi.
Festival İdari Direktörü Cansel Tuncer de değerli bilim insanları ve Türk sinema endüstrisinin temsilcileriyle yaptıkları görüşmeler sonucunda festivali gerekli önlemler alarak düzenlemeye karar verdiklerini söyledi.
Kovid-19 nedeniyle bu yıl festivalin akışında zorunlu değişiklikler yaptıklarını dile getiren Tuncer, tüm zorluklara rağmen sinemanın ve sanatın ışığını söndürmediklerini belirtti.
Açılış töreni, başrollerini Fatma Girik ve Fikret Hakan’ın paylaştığı, Atıf Yılmaz’ın yönetmenliğini üstlendiği 1964 yapımı “Keşanlı Ali Destanı” adlı filminin gösterimiyle sona erdi.
Festival, bu yıl Türk Sinemasında ayrı bir yeri olan, unutulmaz ve benzersiz Fatma Girik’i afişine taşıdı, bunun yanı sıra festival tarihinde bir ilke imza atarak özel bir afiş ile tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de 2020 Yılının Gerçek Kahramanları olan sağlık çalışanlarını onurlandırdı.
Festival Altın Portakal Ödülü’nü, büyük risk altında, görülmeyen bir düşmanla özveriyle ve hayatlarını ortaya koyarak mücadele eden sağlık emekçilerine adadı. Altın Portakal Heykelini büyük bir gurur ile havaya kaldıran genç bir sağlık çalışanının tasvir edildiği afiş ile tüm sağlık emekçilerine sonsuz teşekkür edildi ve onlara bu zor dönemde moral vermek amaçlandı.
1. Altın Portakal Film Festivali
4–10 Ekim 1964
Gurbet Kuşları
2. Altın Portakal Film Festivali
24 Mayıs–4 Haziran 1965
Aşk ve Kin
3. Altın Portakal Film Festivali
24 Mayıs–4 Haziran 1966
Bozuk Düzen
4. Altın Portakal Film Festivali
25 Mayıs–5 Haziran 1967
Zalimler (Dram)
Bir Millet Uyanıyor (Tarihi)
Güzel Bir Gün İçin (Komedi)
5. Altın Portakal Film Festivali
25 Mayıs–5 Haziran 1968
İnce Cumali
6. Altın Portakal Film Festivali
25 Mayıs–5 Haziran 1969
Seçilmedi
7. Altın Portakal Film Festivali
25 Mayıs–5 Haziran 1970
Bir Çirkin Adam
8. Altın Portakal Film Festivali
1 – 10 Haziran 1971
Ankara Ekspresi
9. Altın Portakal Film Festivali
1 – 10 Haziran 1972
Zulüm
10. Altın Portakal Film Festivali
1 – 10 Haziran 1973
Hayat Mı Bu
11. Altın Portakal Film Festivali
1 – 10 Eylül 1974
Düğün
12. Altın Portakal Film Festivali
1 – 10 Eylül 1975
Endişe
13. Altın Portakal Film Festivali
18-26 Haziran 1976
Deli Yusuf
14. Altın Portakal Film Festivali
2-9 Temmuz 1977
Kara Çarşaflı Gelin
15. Altın Portakal Film Festivali
1-8 Temmuz 1978
Çöpçüler Kralı
16. Altın Portakal Film Festivali
Düzenlenmedi
Demiryol & Yusuf ile Kenan
17. Altın Portakal Film Festivali
Düzenlenmedi
Sürü
18. Altın Portakal Film Festivali
25 Eylül – 4 Ekim 1981
Seçilmedi
19. Altın Portakal Film Festivali
1–9 Ekim 1982
Çirkinler de Sever
20. Altın Portakal Film Festivali
1-9 Ekim 1983
Faize Hücum
21. Altın Portakal Film Festivali
22-29 Eylül 1984
Bir Yudum Sevgi
22. Altın Portakal Film Festivali
22-29 Eylül 1985
Dul Bir Kadın
23. Altın Portakal Film Festivali
22-29 Ekim 1986
Aaahh Belinda
24. Altın Portakal Film Festivali
6–9 Ekim 1987
Muhsin Bey
25. Altın Portakal Film Festivali
15-22 Ekim 1988
Gece Yolculuğu
26. Altın Portakal Film Festivali
2–8 Ekim 1989
Uçurtmayı Vurmasınlar
27. Altın Portakal Film Festivali
2–8 Ekim 1990
Karılar Koğuşu
28. Altın Portakal Film Festivali
11–17 Kasım 1991
Gizli Yüz
29. Altın Portakal Film Festivali
19–24 Ekim 1992
Cazibe Hanımın Gündüz Düşleri
30. Altın Portakal Film Festivali
17–20 Ekim 1993
Mavi Sürgün
31. Altın Portakal Film Festivali
1-5 Ekim 1994
Yengeç Sepeti
32. Altın Portakal Film Festivali
1-5 Ekim 1995
Böcek
33. Altın Portakal Film Festivali
1-5 Ekim 1996
Tabutta Rövaşata
34. Altın Portakal Film Festivali
1-5 Ekim 1997
Hamam
35. Altın Portakal Film Festivali
1-5 Ekim 1998
Yara
36. Altın Portakal Film Festivali
1-5 Ekim 1999
Salkım Hanımın Taneleri
37. Altın Portakal Film Festivali
1–5 Ekim 2000
Güle Güle
38. Altın Portakal Film Festivali
1-5 Ekim 2001
Büyük Adam Küçük Aşk
39. Altın Portakal Film Festivali
1-5 Ekim 2002
Uzak
40. Altın Portakal Film Festivali
1-5 Ekim 2003
Karşılaşma
41. Altın Portakal Film Festivali
3-10 Ekim 2004
Yazı Tura
42. Altın Portakal Film Festivali
24 Eylül-1 Ekim 2005
Türev
43. Altın Portakal Film Festivali
16-23 Eylül 2006
Kader
44. Altın Portakal Film Festivali
19-28 Ekim 2007
Yumurta
45. Altın Portakal Film Festivali
10-19 Ekim 2008
Pazar – Bir Ticaret Masalı
46. Altın Portakal Film Festivali
10-17 Ekim 2009
Bornova Bornova & Kosmos
47. Altın Portakal Film Festivali
9-14 Ekim 2010
Çoğunluk
48. Altın Portakal Film Festivali
8-14 Ekim 2011
Güzel Günler Göreceğiz
49. Altın Portakal Film Festivali
6-12 Ekim 2012
Güzelliğin On Par’etmez
50. Altın Portakal Film Festivali
4-11 Ekim 2013
Cennetten Kovulmak & Kusursuzlar
51. Altın Portakal Film Festivali
10-18 Ekim 2014
Kuzu
52. Altın Portakal Film Festivali
29 Kasım-6 Aralık 2015
Sarmaşık
53. Altın Portakal Film Festivali
16-23 Ekim 2016
Mavi Bisiklet
54. Uluslararası Antalya Film Festivali
21-27 Ekim 2017
Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması düzenlenmedi.
55. Uluslararası Antalya Film Festivali
29 Eylül-5 Ekim 2018
Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması düzenlenmedi.
56. Antalya Altın Portakal Film Festivali
26 Ekim-1 Kasım 2019
Bozkır
WhatsApp İletişim